Pysznogłówki to przepiękne, aromatyczne byliny należące do rodziny jasnowatych. W warunkach naturalnych występują w Ameryce Północnej, gdzie porastają wilgotne lasy, zarośla oraz brzegi potoków. Gatunek Monarda liczy około 16 gatunków z których Monarda didyma i Monarda fistulosa są najbardziej popularne.

Monarda didyma (Pysznogłówka szkarłatna, dwoista) – najczęściej uprawiany gatunek tworzący około 120 cm-owe kępy złożone z ciemnozielonych, ząbkowanych liści z czerwonawym żyłkowaniem, osadzonych na sztywnych i grubych łodygach. Czerwone, duże, główkowate kwiatostany złożone z pojedynczych, rurkowatych kwiatów pojawiają się pod koniec czerwca. Niektóre odmiany:

• Marshall’s Delight – dorasta do 120 cm wysokości, kwiatostan fioletoworóżowy.
• Coral Reef – dorasta do 100 cm wysokości, kwiatostan mocno różowy.
• Cranberry Lace – dorasta do około 40 cm wysokości, kwiatostan jasnoróżowy.
• Pink Lace – dorasta do 40 cm wysokości, kwiatostan różowy.
• Fireball dorasta do 70 cm wysokości, kwiatostan czerwony.
• Balmy Purple – dorasta do 30 cm wysokości, kwiatostan purpurowy.
• Balmy Rose – dorasta do 30 cm wysokości, kwiatostan różowy.
• Snow White – dorasta do 90 cm wysokości, kwiatostan biały.

Pysznogłówki najlepiej czują się na stanowiskach słonecznych, w wilgotnych i żyznych glebach. Byliny te korzenią się bardzo płytko, dlatego podczas suszy przy niedostatecznej wilgoci dolna warstwa liści żółknie i opada. Większość wyhodowanych krzyżówek pomiędzy Monarda didyma (P. dwoista) i Monarda fistulosa (P. dęta) jest bardziej odporna na suszę.

Należy pamiętać, że pysznogłówka jest rośliną ekspansywną, rozrastającą się przez rozłogi, dlatego bez problemu może zagłuszyć mniejsze sąsiadujące z nią byliny. Bylina ta nadaje się na rabaty, łąki kwietne lub brzegi zbiorników wodnych. Może być sadzona pojedynczo lecz najlepiej prezentuje się w większych grupach. Jest rośliną miododajną.

Pysznogłówka (nazywana bergamotką ze względu na zapach wydzielany przez roślinę, który przypomina aromat owocu pomarańczy bergamoty) jest rośliną jadalną dodawaną do herbat, sałatek i deserów.

Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:

• ściółkowanie, zapobiegające wyparowywaniu wilgoci z podłoża,
• przycinanie rośliny po kwitnieniu, w celu odświeżenia kępy, pobudzenia do ponownego kwitnienia i uniknięcia samosiewu,
• dzielenie starszych egzemplarzy co 4 lata, w celu ich odmłodzenia.

Do chorób grzybowych atakujących pysznogłówkę należy:

• mączniak prawdziwy (Erisiphe cichoracearum) – jest chorobą, która najczęściej atakuje pysznogłówki. Objawem jest biały nalot widoczny na liściach. Aby zapobiec chorobie należy pamiętać, aby:
• *nie dopuścić do przesuszenia podłoża, zwłaszcza podczas upałów,
• *zapewnić swobodny przepływ powietrza pomiędzy roślinami,
• * usuwać porażone liście i łodygi, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się choroby.
• rdza (Puccinia menthae) – na liściach pojawiają się drobne, brązowe plamy. Na dolnej stronie liscia pomarańczowe skupienia zarodników grzyba.
• plamistość liści (Cercospora sp.)

Do szkodników atakujących pysznogłówkę należy:

• przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) – roztocz, w wyniku żerowania na górnej stronie blaszki widoczne żółtobrązowe plamy.
• zabielica pokrzywowa (Orthezia urticae) – roślina opanowana przez tego szkodnika (czerwca) ma zahamowany wzrost i słabo kwitnie.
• tarczyk zielonym (Cassida viridis) – chrząszcz, w wyniku żerowania widoczne dziury w liściach.

Tabelka przedstawia niektóre odmiany najbardziej odporne na mączniaka: