zaneta.oleksik@wp.pl | +48 509 436 246 | + 48 509 418 357
Proso

Proso

Kraina Bylin

Proso to magiczna i niezwykle urokliwa trawa, naturalnie występująca w strefie międzyzwrotnikowej i umiarkowanej. Prosa porastają przeróżne tereny. W zależności od gatunku spotkać je można na sawannach, pustyniach, jak i mokradłach. Rodzaj Panicum liczy około 400 gatunków, zarówno traw jednorocznych (np. Proso zwyczajne, uprawiane na kaszę jaglaną), jak i wieloletnich.

Niektóre gatunki prosa:

Panicum amarum – dorasta do 150 cm wysokości, liść szarozielony, szaroniebieski lub zielonkawoniebieski. Od prosa rózgowego różni się nieco gęstszym kwiatostanem, który jest również bardziej wygięty. Ten gatunek proso naturalnie występuje wzdłuż wybrzeża Ameryki Północnej do Meksyku. Preferuje stanowiska słoneczne z piaszczystymi glebami, choć zniesie także cięższe podłoże. Ważne jest jednak aby nie było ono podmokłe i przenawożone, co mogłoby się przyczynić do wybujałego wzrostu i rozłamywania łodyg na boki. Odmiany:

  • Dewey Blue – dorasta do 150 cm wysokości, liście i łodygi srebrzysto-niebieskoszare. Odmiana wyselekcjonowana przez Rick Dark i Dale Hendricks.

Panicum bulbosum – dorasta do 90 cm wysokości, tworzy kępy szarozielonych liści, kwiatostany czerwonawe. Preferuje słoneczne, niezbyt wilgotne stanowisko. Naturalnym siedliskiem tego gatunku jest południe Stanów Zjednoczonych, Meksyk po zachodnią Amerykę Południową.

Panicum virgatum – najpopularniejszy gatunek prosa będący punktem wyjściowym dla mnóstwa innych pięknych odmian. Tworzy kępy zielonych liści, które wraz z kwiatostanami dorosnąć mogą nawet do ponad 2 m wysokości. Kwiatostan to rozgałęziona wiecha obwieszona różowoczerwonawymi, drobnymi kłoskami, tworzącymi cudowną chmurkę tuż nad liśćmi. Proso rózgowe preferuje słoneczne stanowisko. Jest niewybredne w stosunku do rodzaju gleby, da sobie radę na umiarkowanie żyznym, piaszczystym bądź gliniastym podłożu. Znosi zasolenie i chwilowe zalanie. Naturalnie występuje w Północnej Ameryce gdzie wchodzi w skład traw tworzących amerykańską prerię.

Niektóre niebieskozielone do stalowoniebieskie odmiany:

  • *Cloud Nine – odmiana tworząca wyprostowane kępy niebieskozielonych liści, które z kwiatostanami osiągają 2.1 m wysokości. Liście przebarwiają się na złotożółto pod jesień. Kwitnie od sierpnia.
  • *Dallas Blues – odmiana tworzy kępy stalowoniebieskich, szerokich liści dorastających razem z dużymi, fioletoworóżowawymi kwiatostanami do 1.80 m wysokości.
  • *Dust Devil – odmiana o niebieskoszarych do zielonych liściach, osiągająca razem z kwiatostanami 1.20 wysokości. Tworzy wyprostowaną i zwartą kępę. Końcówki liści przebarwiają się na czerwono pod jesień.
  • *Heavy Metal – najbardziej wyprostowana odmiana z grupy prós niebieskolistnych. Tworzy kępy szaroniebieskich liści, które z kwiatostanami osiągają 1.50 m wysokości. Kwiatostan różowawoczerwony, pięknie wygląda na tle niebieskich liści. Liście przebarwiają się na żółto pod jesień.
  • *Heiliger Hain – tworzy wyprostowane kępy niebieskozielonych liści, które z kwiatostanami osiągają 1.20 m wysokości. Kwiatostan różowobeżowy. Liście nabierają czerwonego koloru pod jesień.
  • *Northwind – tworzy wąskie, wyprostowane, niebieskoszare kępy dorastające z kwiatostanami do 1.50 m wysokości. Liście przebarwiają się na pomarańczowożółto pod jesień. Kwitnie od sierpnia.
  • *Prairie Sky – podobne do ‘Heavy Metal’ lecz bardziej niebieskie i mniej wyprostowane. Chyba najbardziej niebieskie ze wszystkich odmian. Kwiatostan srebrny z lekkim żółtawym odcieniem. Dorasta do 1.50 m wysokości. Kwitnie od lipca.

Niektóre odmiany przebarwiające się na czerwonawo pod jesień:

  • *Hanse Herms – tworzy kępę zielonych liści dorastających z kwiatostanami do 1.20 wysokości. Pod jesień liście nabierają czerwonego odcienia. Delikatne łodygi tej odmiany są łatwo wyginane podczas deszczu. Odmiana podobna do ‘Rotstrahlbusch’.
  • *Rotstrahlbusch – tworzy niższą i bardziej wyprostowaną kępę niż ‘Shenandoah’. Liście są zabarwione na czerwono generalnie cały sezon nie tylko pod jesień. Bardzo stara odmiana.
  • *Shenandoah – tworzy wyprostowane kępy zielonych liści osiągającymi z kwiatostanami 1.20 m wysokości. Liście przebarwiają się na czerwonawo pod jesień. Odmiana najbardziej przebarwiająca się na czerwono ze wszystkich innych. Kwiatostan różowoczerwonawy. Kwitnie od lipca.
  • *Squaw – tworzy kępy zielonych liści, które z kwiatostanami dorastają do 1.50 m. Kwiatostan różowy. Liście czerwienieją jesienią.
  • *Prairie Fire – dorasta do 1.20 m wysokości, liści początkowo zielone, przebarwiają się na czerwonopurpurowo pod jesień.

Prosa tworzą kępy wyprostowanych lub V-kształtnych liści, które mogą być zielone, zielononiebieskie lub niebieskie, przebarwiające się na czerwono lub złotożółto pod jesień. Kwiatostan to wiecha, bardziej lub mniej rozgałęziona, oblepiona malutkimi, różowymi lub czerwonymi kłoskami (kłoski potem zmieniają barwę na złotobrązową), które wyglądają magicznie, zwłaszcza po deszczu. Prosa rozrastają się przez kłącza, niemniej jednak większość odmian nie jest inwazyjne i nie rozrasta się szeroko. Wysokość kęp z kwiatostanami jest zróżnicowana w zależności od gatunku i odmiany, może sięgać od 1.20 m do ponad 2 m wysokości.

Prosa należą do ciepłolubnych, długowiecznych traw, co oznacza, że pojawiają się dopiero późną wiosną, jak temperatura powietrza i gleby nieco się ociepli. Preferują stanowiska słoneczne bądź lekki półcień, posadzone w cieniu będą się pokładać, a ich ulistnienie nie nabierze odpowiedniego odcienia. Podłoże pod ich uprawę powinno być umiarkowanie wilgotne i żyzne (lecz nie za wilgotne i nie za żyzne, bo będą rozłamywać się na boki), od piaszczystego po gliniaste. Prosa są, niemniej jednak, prawdziwymi mistrzami przetrwania i poradzą sobie w dużo gorszych warunkach. Odmiany o niebieskich liściach są bardziej wytrzymałe na suszę.

Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:

  • ścinanie zeschniętych łodyg z kwiatostanami późną jesienią lub wiosną,
  • samosiew jest z reguły mały, więc niewymagane jest ścinanie przekwitniętych kwiatostanów (oczywiście może się zdarzyć, że w sprzyjających warunkach proso obficie się wysieje. Należy pamiętać, że siewki nie powtarzają cech rodzicielskich),
  • ściółkowanie, zapobiegające wyparowywaniu wody z podłoża.

Do najczęstszych chorób grzybowych atakujących prosa należy:

  • rdza (Puccinia spp.) – atakuje prosa (częściej niebieskolistne) podczas gorących i wilgotnych letnich miesięcy. Widoczne początkowo żółte, potem brązowe zabarwienie liści.

Prosa mogą być porażane przez wiele wirusów powodujących występowanie przebarwień na liściach, ich nekrozę i więdnięcie, m.in.:

  • PMV (Panicum mosaic virus) – ten wirus porazić może głównie Panicum virgatum
  • BYD-pav (Barley yellow dwarf virus strain pav)
  • WSMV (Wheat streak mosaic virus)

Prosa mogą być czasem atakowane przez kolonie mszyc lub skoczka.